Twee gezichten van... Nr. 50: De Kapel in Zouteveen
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging
Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2007.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 50.
Met deze naam wordt het kruispunt aangeduid, waar de Breeweg,
de Zouteveenseweg, de Oostveenseweg en de Willemsoordseweg
samenkomen. Beide foto's zijn vanaf de Zouteveenseweg gemaakt,
die na het kruispunt overgaat in de Breeweg. Nog altijd is de
laatste weg een stukje breder dan de andere polderwegen van
Zouteveen. De Oostveenseweg, de weg links, heette ook wel Tweede
Veen, als onderscheid met de Eerste Veen, de huidige Woudweg. De
Willemsoordseweg, de weg rechts, is vernoemd naar boerderij
Willemsoord, die aan de nabijgelegen Slinksloot stond. Deze
hofstede was in de negentiende eeuw enige tijd eigendom van
koning Willem III. De Willemsoordseweg wordt in de volksmond ook
nog steeds Gatweg genoemd. Het is een naam met een onzekere
oorsprong. Sommigen menen dat de naam verwijst naar een
afgelegen plaats, 'een gat'. De buurtschap met het
huidige café Vlietzicht aan de Vlaardingervaart werd gedurende
eeuwen aangeduid als ''t Gat'. Vanuit Vlaardingen gezien
liggen de woningen inderdaad op grote afstand. Anderen denken
dat de weg naar 'het gat' voert, de plaats waar de Boonervliet
in de Vlaardingervaart uitmondt. |
De naam 'De Kapel' voor het afgebeelde kruispunt
verwijst naar de middeleeuwse kapel, die hier, op de plaats van
de linkse woning, meer dan twee eeuwen heeft gestaan. Het
godshuis werd in 1482 gesticht door de Vlaardingse
pastoor Herman van Lockhorst. Er mocht één keer in de week -
maar niet op zondag - een mis worden opgedragen. In 1572
raakte de kapel vanwege de Reformatie buiten gebruik; er mochten
geen godsdienstoefeningen meer gehouden worden. Vanaf het begin
van de zeventiende eeuw tot de sloop in 1719 was in de
kapel een schooltje gevestigd. In 1608 klaagde een
predikant van Vlaardingen over het onderwijs in Zouteveen. De
schoolmeester liet de kinderen katholieke boeken lezen, hetgeen
in die tijd verboden was. De bevolking van Zouteveen was na de
Reformatie grotendeels katholiek gebleven en sommige
schoolmeesters hielden rekening met de achtergrond van de
kinderen. In een processtuk uit 1688 wordt de afkeuring
uitgesproken dat na meer dan honderd jaar Reformatie nog steeds
het altaar in de school aanwezig was. Na 1719 moesten de
kinderen van Zouteveen voor onderwijs naar Vlaardingen, Kethel
of Schipluiden.
De naam 'De Kapel' is in de volksmond in gebruik
gebleven. De aanduiding wordt sinds het derde kwart van de
negentiende eeuw levendig gehouden door een opschrift op het
inrijhek van de boerderij van de familie Stolk: 'Aan de
kapel, Anno 1874'. De toegang van deze woning ligt direct
links op beide foto's. |
Tegenover de kapel, op de plaats van de rechtse
woning, stond vanaf de eerste helft van de zeventiende eeuw tot 1907
een herberg. Dit pand had een fraaie eikenhouten betimmering met
veel snijwerk, dat bij de afbraak werd verkocht aan een bewoner
van een huis in Wassenaar.
Op de plaats van de herberg werd in 1911 in opdracht van
de gemeente Vlaardinger-Ambacht een dienstwoning gebouwd voor de
wegwerker; in een aanbouwtje stond de brandspuit. De architect
was J. Maassen, aannemers waren J. Weerheim en D. Luyendijk uit
Vlaardingen. Het huis aan de overkant, op de plaats van de
vroegere kapel, werd in dezelfde tijd en stijl gebouwd. Hier
woonde voor de Tweede Wereldoorlog rijksveldwachter Brederoo.
Aan de zijgevel van zijn woning bevond zich een brievenbus en
een kast voor aankondigingen. Beide karakteristieke huizen
bepalen nog steeds het kruispunt. Op de foto's is rechts nog net
de boerenwoning van de familie Van Vliet te zien. De wegen en
het kruispunt in Zouteveen waren voor de oorlog, op een stenen
paardenpad in het midden na, met grint verhard. De wegwerker
vulde de gaten in de weg op. De oude foto, die uit de jaren
twintig van de vorige eeuw dateert, laat zien dat de berm van de
Breeweg geheel beplant was met knotwilgen. Dit gold toen voor de
meeste andere polderwegen in het weidegebied van Zouteveen. |
| Meer informatie over de naamgeving van polders
en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek
van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den
Hoorn en de buitengebieden)) Tekst: Jacques Moerman. Oude foto:
Historische Vereniging Oud Schipluiden.
Foto huidige situatie 2007: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
22 februari 2007.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
