Twee gezichten van... Nr. 107: De Broekpolder
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Trudy Werner-Berkhout van de Historische Vereniging
Maasland. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2011.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 107.
De Broekpolder lag vroeger hoofdzakelijk in de gemeente
Vlaardinger-Ambacht, maar is na een grenswijziging in 1941 bij
Vlaardingen gekomen. Een smalle strook echter (ongeveer de
plaats van het Golfbaanterrein) van de Bommeer tot de
Vlaardingervaart behoorde nog lang bij de gemeente Maasland.
De Broekpolder is een eeuwenoude polder, waar tot in de jaren
zestig van de vorige eeuw 25 boerenfamilies woonden. Sommige
boerderijen waren al generaties lang in de familie, zoals de
boerderij van Van Vliet en Hoogendam, die zeventiende-eeuws
waren. Het was een uniek gebied, rustig, welvarend en ongerept.
De boerderijen lagen veelal geïsoleerd en verscholen in mooi
boerengeriefhout, en er waren volop moestuinen en boomgaarden.
De polder, zo'n 375 ha. groot, bestond voornamelijk uit
weideland en een eendenkooi. Er was maar één weg , namelijk de
Broekweg. Deze drie kilometer lange weg begon vanaf de
Hoogstraat in de stad Vlaardingen, liep vervolgens naar de
Rijskade (bij het huidige hockeyveld) en dan rechtdoor naar de
Boonervliet. Verder was de polder alleen bereikbaar via het
water, de Vlaardingervaart en de Vlieten. De bewoners van het
Maaslands grondgebied woonden ver van het dorp Maasland af. Er
was toen nog geen weg door de Foppenpolder. Om in Maasland te
komen kon men met de schuit overvaren naar de Commandeurs- of
Duifpolder of rijden via de lange route Broekweg, Vlaardingen,
Zuidbuurtse weg en Korte Buurt. Het was dan ook logisch dat de
kinderen in Vlaardingen op school gingen. |
In de jaren zestig werd besloten om de
Broekpolder te bestemmen voor woningbouw. Na de Tweede
Wereldoorlog begon Vlaardingen zich te ontwikkelen van een
vissersplaats tot een middelgrote industriestad. Door de
gunstige ligging aan de rivier waren er volop mogelijkheden voor
haven- en industrieactiviteiten. Hierdoor nam de werkgelegenheid
enorm toe. Om al die mensen te kunnen huisvesten bedacht men dat
er veel woningen gebouwd moesten worden en daarvoor werd onder
andere de prachtige Broekpolder bestemd.
Ondanks de vele protesten ging het bestemmingsplan door. De
boerderijen zouden stuk voor stuk worden opgekocht, afgebroken
en de polder opgespoten met bagger uit de havens van Rotterdam.
Hier zou een wijk voor maar liefst 30.000 mensen komen. Voor de
boeren een drama. Een aantal boeren stopten en hielden boeldag
om vee en gereedschap te veilen. Anderen kochten een bedrijf
elders in het land en vertrokken.
Op Maaslands grondgebied lagen drie boerderijen en de
Vlietmolen. De boerderijen van de families Cor Ham en Siem
Dijkshoorn lagen net op de grensstrook en behoorden tot
Vlaardingen. De eerste Maaslandse boerderij, stammend uit 1880,
was van Jan Keijzer en lag tegen een uitloper van de Bommeer
aan, het 'Pannenkoekenhaventje'. Er was geen openbare weg die
naar deze boerderij voerde, de enige weg in de polder was immers
de Broekweg en daardoor was de oprijlaan wel zo'n 900 meter
lang! |
Halverwege de Boonervliet stond de oude
Vlietmolen, de 'Stenen Molen', en ook wel later molen 'Nooit
Gedacht' genoemd. Al in de zestiende eeuw bevond zich op deze
plaats een molen om de polder te ontwateren, deze werd in 1753
vervangen door de stenen Vlietmolen, een grote molen met een
vlucht van wel 28 meter. In 1881 besloot het bestuur van de
Broekpolder over te gaan van wind- op stoombemaling en in 1946
van stoom op elektriciteit. De molen werd langzamerhand
gedeeltelijk onttakeld, de machinist woonde op de eerste
verdieping van de molenromp. Tot 1962 heeft de molen dienst
gedaan. Nadat het gemaal buiten gebruik was gesteld, trad al
snel het verval in. Het polderbestuur wilde graag van de molen
af, omdat de polder volgespoten werd met havenspecie. Maar er
waren protesten hiertegen. De gemeente Vlaardingen die inmiddels
eigenaar was geworden, vond de restauratiekosten te hoog. Ook
Natuurmonumenten die de molen als landschapsornament wilde
behouden trok zich terug. De molen werd vervolgens in 1966
afgebroken.
Verderop in het Maaslandse gebied lag de oude boerderij van
Willem Bos, dit was de laatste boerderij aan de Broekweg. Daarna
kwam de boerderij van Dirk Mostert aan de Boonervliet, in de
richting van de Vlaardingervaart. Deze drie Maaslandse
boerderijen werden ook afgebroken. Toen Willem Bos in 1960 zijn
fraaie boerderij verliet, was hij de laatste inwoner van de
Broekpolder.
De bagger uit de havens bleek enorm vervuild te zijn met
giftige stoffen, zodat er de eerste jaren niet gebouwd kon
worden. Op het Maaslandse grondgebied, nu Vlaardingen,werd een
Golfcourse aangelegd, toen bekend werd dat het bebouwen van de
grond wel erg lang zou gaan duren. De geplande woonwijk is er
nooit gekomen. Uiteindelijk zegeviert de natuur op de vervuilde
grond.
De smalle strook langs de Boonervliet in de Broekpolder
behoort nu bij de gemeente Midden-Delfland. De grens met
Vlaardingen loopt ongeveer halverwege de golfbaan.
Literatuur
- J. Anderson, A. den Hoedt, De broekpolder. Vlaardingen,
2011
- G. Ottevanger e.a., Molens, gemalen en andere
waterstaatkundige elementen in midden-delfland. Den Haag,
1985
- W.C. den Breems, E. van Rongen, Tijdsbeeld van
Vlaardingen, deel 4L; Van Markt tot Broekpolder. De stad in
de jaren '50, vastgelegd door J.F.H. Roovers
|
Tekst: Trudy Werner-Berkhout. Oude foto:
Historische Vereniging Maasland.
Foto huidige situatie 2011: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
7 januari 2012.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
