Twee gezichten van... Nr. 21: Zuivelfabriek 'Ons Bestaan' in Maasland
Van oudsher werd op een boerderij zelf kaas en boter gemaakt.
Om een goede kwaliteit van de zuivelproducten te garanderen,
moesten boerenbedrijven aan allerlei eisen voldoen. Veel
zuivelboeren hadden echter een te klein bedrijf. Echt kwaliteit
leveren was alleen mogelijk op de grotere bedrijven. Naast
vakmanschap was er immers ook dagelijks een grote hoeveelheid
melk nodig.
Vanaf het midden van negentiende eeuw werd op congressen voor
de Landhuishoudkunde al regelmatig gesproken over het
gezamenlijk maken van boter en kaas, om op die manier de
krachten van de boeren te bundelen. Langzamerhand ontstonden
overal in het land zuivelfabrieken. Veel fabrieken bleken echter
te klein te zijn om te kunnen overleven en daarom besloten
boeren tot samenwerking. Tegen deze achtergrond is de opkomst
van de coöperatieve vereniging te verklaren.
In 1902 werd de reeds enkele jaren bestaande
zuivelfabriek aan de Langetaam in een coöperatieve vorm
gegoten. Bij de notaris werd een vennootschap opgericht door de
volgende personen: Simon Bijl, fabrikant. Pieter Johannes van
Geest, landbouwer. Pieter Huisman, particulier. Jan de Baan,
meester timmerman. Arie van der Lely, landbouwer. Jacob Moerman,
zuivelmaker en Abraham Chardon, landbouwer. Allen woonachtig in
Maasland. |
Het doel van de vennootschap was: 'het koopen van melk, het
bereiden van boter en kaas en andere melkproducten en het
verkoopen van deze melk en melkproducten'.
Het kapitaal werd bepaald op f 18.000,--, verdeeld in zes en
dertig aandelen van elk van f 500,--. De oprichters namen deel
voor f 8000,--, ofwel 16 aandelen. De heren Bijl, Van Geest en
Huisman namen elk vier aandelen. De fabriek kreeg de naam: 'Ons
Bestaan'. Deze naam werd echter weinig gebruikt, men sprak
van "de fabriek van Van Geest", omdat eigenaar
Piet van Geest er jarenlang de leiding had.
De fabriek stond op het terrein van het boerenbedrijf van de
familie Van Geest. Het kantoor grensde aan de Langetaam,
hier werd onder andere het melkgeld uitbetaald. Daarnaast was
het boterhuis, een kleine paardenstal en het kaashuis.
Op de foto uit 1916 zien we rechts boer en bedrijfsleider
Piet van Geest en zijn vader Arie. Daarachter een hittenkar met
melkbussen. In de fabriek is een werknemer bezig om met behulp
van een katrol een melkbus op te hijsen. Rechts voor het gebouw
liggen de kazen klaar om verkocht te worden. Links op de foto
zien we J. Moerman op de bok zitten. Hij vervoert melkbussen en
botervaatjes. Er werkten veel mensen voor de fabriek. Simon
Noordam, zelf boer, haalde met zijn paard en wagen melk op bij
de boeren als bijverdienste. Later reed er ook een vrachtwagen. |
Rond 1925 is de fabriek opgeheven.
Waarschijnlijk was er toch te veel concurrentie van de vele
zuivelfabrieken in de omgeving.
In 1929 is de fabriek verbouwd tot een rij van 5
huizen. De huizen waren eigendom van Van Geest, later zijn
ze verkocht. Door de bouw van de nieuwe woonwijk 'De Drie
Hoeven' in 1995 moest, ten behoeve van een betere doorgang naar
de woonwijk, het laatste huis worden afgebroken. |
Tekst op de zijgevel
|
|
Tekst: Trudy Werner-Berkhout. Informatie: Maasland,
beeldverhaal van honderd jaar dorpsleven, 1900-2000. Maasland,
2001 Arch. Maasland/ Mus.De Schilpen. Oude foto: 1916: museum De
Schilpen.
Foto huidige situatie 2004: Henk Groenendaal. Historische
Verenigingen Maasland en Oud-Schipluiden. Gemeente Midden-Delfland -
Informatiekrant' publicatie: 29 april 2004.
Kijk voor verdere informatie eens op de website www.mdmw.nl.
Kunt u de gegevens aanvullen, dan graag uw reactie.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.midden-delfland.net/
; klik dan op het twee-gezichten logo (zie de banner). |
|
