Twee gezichten van... Nr. 94: Winkels en bedrijven in
Maasland
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Trudy Werner-Berkhout van de Historische Vereniging
Maasland. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2010.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 94.
Een dorpsgemeenschap was vroeger voor een groot deel
zelfvoorzienend. Ook in Maasland waren volop winkels en
bedrijven en was er van alles te koop. Op de lijst van Weerbare
Mannen, opgesteld in 1747, staan diverse beroepen weergegeven.
Interessant is dat er ook aantallen worden genoemd. Naast de
honderdtwintig boeren en twaalf tuinders waren er vier
metselaars, vier rietdekkers, een smid, zes timmerlieden, twee
kleermakers, acht schoenmakers, twaalf schippers, vier
chirurgijns, drie wagen- en wielmakers, vijf kuipers, een
bleker, twee vlassers, vijf bakkers, een korenmolenaar, negen
watermolenaars, drie koopmannen en twee winkeliers. Het is
bekend dat in de achttiende eeuw diverse verkooppunten vanuit
huis waren, waar slechts een paar kruidenierswaren werden
verkocht: tabak, koffie, thee, zout en zeepwaren. Deze kleine
winkeltjes worden niet altijd genoemd. Vaak werden dit soort
winkeltjes gedreven door een weduwe om in haar eigen onderhoud
te kunnen voorzien. |
Honderd jaar later was er niet zo veel veranderd.
Op een bevolking van ruim 2100 Maaslanders kon men het dagelijks
brood kopen zowel in de winkel of langs de deur aan de
bakkerskar. Melk en groenten kocht men bij de boeren en de
tuinders, vlees bij twee slagers en er waren zes officieel
geregistreerde winkeliers. In de loop der tijd kwamen er winkels
bij, zoals de rijwielhandelaar en het hoedenwinkeltje van mej.
Booister. Maar ook verdwenen er een aantal, bijvoorbeeld de
kuiper die het houten vaatwerk maakte voor de kaas- en
boterproductie en de hoefsmid toen de auto gemeengoed werd en
het paard met de wagen verving.
Op de oude foto zien we aan Oostgaag 20 de voormalige winkel van
Van den Akker. Dit was nu typisch zo'n winkel, die geheel buiten
de dorpskom gelegen was en de buurtbewoners van kruidenierswaren
kon voorzien. Men hoefde voor de boodschappen niet helemaal naar
het dorp, de afstanden waren groot in die tijd. Eigenaar Tinus
van den Akker bezorgde de boodschappen aan huis met de bakfiets.
Daarnaast was hij ook spoelingschipper. |
Veel winkels werden gedreven door echtparen,
waarvan de man een ander beroep uitoefende.
De winkelgrootte varieerde nogal, soms waren het kleine
winkeltjes in een voorkamertje, waar slechts een aantal
producten werden verkocht. Er waren ook grotere zaken met van
alles en nog wat in rekken. Een voorbeeld hiervan is de winkel
van Han van den Berg, die een kruidenierszaak aan de 's
Herenstraat had van 1929 tot 1970. Nu is hier museum De Schilpen
gevestigd. Op oude foto's zijn winkels niet altijd goed te
herkennen. Aan de etalage werd meestal niet veel gedaan, er
waren zeer bescheiden uithangborden of helemaal geen. Reclame
was minder nodig dan nu, men wist waar en welke producten
verkocht werden. De keuze was zeer beperkt in vergelijking tot
de huidige tijd en daarom waren de prijzen ook niet erg
verschillend. Ook 'winkelde' men meestal bij de eigen
geloofsgenoten, een gewoonte die tot in de jaren zestig van de
vorige eeuw duurde.
Tot 1960 veranderde er weinig. Maasland was een bedrijvig
dorp met veel ambachtslieden en winkeliers, met name gevestigd
in de 's-Herenstraat. Het aantal winkels en bedrijven liep
parallel met de economische situatie. In de zestiger jaren kwam
de grote verandering. Kruidenierswinkels werden supermarkten,
door de economische bloei kwamen meer verschillende artikelen op
de markt en door de komst van de auto ging men buiten het dorp
winkelen. Steeds meer winkels verdwenen en bedrijven vertrokken
naar bedrijventerreinen buiten het dorp. Het eens zo levendige
dorp is stil geworden.
Literatuur:
- D.J. Noordam. Leven in Maasland, Hilversum, 1986.
- De Schilpen, een grutterij die niet verdween, Maasland
1990.
- K. Boschma. Bedrijvig Maasland. Vroegere winkels en
bedrijven, in Historisch Jaarboek Maasland, 2007.
- Fotoarchief Museum De Schilpen.
|
Tekst: Trudy Werner-Berkhout. Oude foto:
Historische Vereniging Maasland.
Foto huidige situatie 2010: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
25 november 2010.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
