Twee gezichten van… 8. Een pand aan de Maaslandse Dam

Twee gezichten van… 8. Een pand aan de Maaslandse Dam 2

In de rubriek “Twee gezichten van…” staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. Veelal wordt een oude met een nieuwe situatie vergeleken. Jacques Moerman verzorgt de tekst en de oude afbeelding; Henk Groenendaal maakt de nieuwe foto. Vanaf heden (januari 2003) wordt ook Maasland bij deze rubriek betrokken. Afwisselend komen de dorpen Maasland, Den Hoorn, Schipluiden en ’t Woudt aan bod. Daarnaast zal er ook regelmatig aandacht zijn voor de buitengebieden. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 8.

Aan het begin van de Westgaag stond lange tijd een kleine middenstandswoning, waarvan de voorgevel opviel door de kleurenrijkdom van de stenen en de witte kalklaag aan de onderkant. Deze laag verhinderde enerzijds het doorwateren, anderzijds was wit het symbool van Hollandse properheid. De korfbogen boven de vensters en de deur duiden erop, dat de oude woning in het midden van de zeventiende eeuw werd gebouwd. Het dak was afgedekt met riet. Op de foto uit ca.1980 wordt de voortuin nog gedeeltelijk als moestuin gebruikt.

Rien Poortvliet werd in het begin van de jaren zeventig getroffen door de uitstraling van dit pand en heeft er een aquarel van gemaakt. De fraaie afbeelding is te vinden in zijn boek ‘Te hooi en te gras’ (Bussum 1975).

Het erf en het huis staan ook aangegeven op de polderkaart van Kruikius uit 1712. Een voorganger van het pand is te zien op een kaart van landmeter Jan Jansz. Potter uit 1569.

De Maaslandse Dam werd in die tijd Hinderdam genoemd. Deze waterkering was bedoeld om de directe doorstroming van het water tussen de Westgaag en de Oostgaag te verhinderen.

Jan van Dijk (1903-1991) blikt in zijn boekje ‘Van Koning tot Keijzer’ (De Lier 1982) terug op de bewoners van de Westgaag omstreeks 1910. Hij begint zijn beschrijving met het pand aan de Maaslandse Dam, waarin toen Gerrit de Koning en zijn vrouw met zeker tien kinderen woonden. Van Dijk eindigt zijn boekje met de familie Keijzer, de bewoners van het laatste huis aan de Westgaag. Vader De Koning ging dagelijks met paard en wagen het Westland in. Hij verkocht petroleum, bezems en allerlei kruidenierswaren. Later stopte hij met deze handel en werd hij wederom op kleine schaal boer.

De vorm van de huidige bebouwing is afgeleid van het karakteristieke pand, dat in 1989 is gesloopt. De bouwer van het nieuwe huis heeft gepoogd de oorspronkelijke situatie te benaderen. Op dit markante punt aan de Maaslandse Dam woont nog steeds een De Koning.

Aanvulling

Aanvankelijk woonden aan Maaslandsedam, Westgaag 2 te Maasland de weduwe van der Loos met haar kinderen. Zij had een soort van kruidenierswinkel. De artikelen/waren werden voornamelijk per paard en wagen uitgeleverd. In het voorhuis werd in het opkamertje koffie of een borrel tegen betaling geserveerd voor klanten of passanten. Vooral de boeren die naar de veemarkt in Delft gingen, maakten daar dankbaar gebruik van.

Haar enige zoon Petrus van der Loos trouwde met Helena Catharina Langelaan. Zij kregen vijf kinderen. Op jonge leeftijd overleed Petrus van de Loos. De twee weduwen Helena C. Langelaan en haar schoonmoeder de weduwe van der Loos runden het kruideniersbedrijfje. Echter al snel kwam daar verandering in.

In Schipluiden aan de Gaagweg werd op 27-07-1863 geboren Gerardus Johannes de Koning. Deze boerenzoon trouwde in 1909 met Helena C. Langelaan. Hij nam zijn intrek in het pand Westgaag 2 en nam het kruideniersbedrijfje over. Samen kregen zij nog zes kinderen. Later stopte Gerrit de Koning met het kruideniersbedrijfje, om te switchen naar zijn vroegere beroep. Hij werd op kleine schaal boer met twaalf koeien. Daartoe liet hij aan het pand Maaslandse dam een stal bouwen. In de zomer pachtte hij weiland van het oorspronkelijke land van zijn vader aan de Gaagweg te Schipluiden.

Genealogische gegevens

Helena Catharina Langelaan geboren 08-05-1877 overleden 22-12-1961 te Maasland.
Gerardus Johannes de Koning geboren 27-07-1863 overleden 22-06-1959 te Maasland.

Bron: B v.d. Z. 25 februari 2008

Tekst en oude afbeelding: Jacques Moerman. Foto huidige situatie: Henk Groenendaal. Historische Vereniging Oud-Schipluiden. 'Den Maasluider' publicatie: 10 Januari 2003.

Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.schipluiden.net/ ; klik dan op het twee-gezichten logo (zie de banner).