Twee gezichten van... Nr. 36: De toegang naar het
kasteelterrein Keenenburg
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging
Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2005. Reacties
en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel
36.
De foto van het inrijhek van de Keenenburg dateert in ieder
geval vóór 1918, het jaar waarin de hekpalen en het hek
werden verkocht aan de eigenaar van het landhuis Sonnenburch in
Wassenaar. De toegangspartij kan daar nog steeds aan de Van der
Oudermeulenlaan nr. 1 worden bekeken. Met de verhuizing verloor
Schipluiden een belangrijke herinnering aan het kasteel
Keenenburg, dat van 1412 tot 1798 het dorp
heeft gedomineerd.
Beschrijving van de toegang
Het inrijhek is in 1779 geplaatst. Aan de binnenzijde
van de hardstenen pilaren staan op de linker pilaar de cijfers 1
en 7 en op de rechter 7 en 9. Op elke pilaar rust een leeuw die
een schild met het wapen van het Huis Keenenburg draagt,
namelijk drie Franse lelies, die ook voorkomen op het wapen van
Philips de Blote (overleden in 1427), de bouwheer van het
kasteel. Aan de buitenzijde worden de palen ondersteund door
twee hardstenen ornamenten, die beide op een muurtje van
gemetselde stenen rusten. Binnen de hekpalen bevindt zich een
fraai smeedijzeren hek. Voor de dam naar het hek staat op elke
gemetselde kolom nog een gedecoreerde vaas. Onder de dam lag een
stenen heul (boogbrug) waardoor kleine scheepjes, zoals
mestpramen, gemakkelijk konden passeren. Aan elke zijde bevond
zich in de top van de boog een natuurstenen blok. Op de een was
het jaartal 1750 aangebracht en op de ander het alliantiewapen
van Isaäk Larcher (1685-1763) en Anna Maria van Raesfelt
(1677-1769), die vanaf hun huwelijk in 1712 de hoofdbewoners van
het kasteel Keenenburg waren. De brug was dus ouder dan de
hekpalen en is in 1966 tijdens de aanleg van een gasleiding
gesloopt. De sluitstenen waren al eerder gered en bevinden zich
nu in het muurtje van het witte pand links. |
Boerderij Keenenburg
Op de oude foto is links boerderij Keenenburg te zien, die
gedeeltelijk is opgebouwd met stenen van de voorburcht van het
kasteel. In de aankondiging van een verkoping in 1808
wordt de boerderij als volgt omschreven: "Een capitale
bouwmanswoning, genaamd Keenenburg, met deszelfs woonhuis,
zomerhuis, boes, paardenstal, dorsvloer en wagenschuur, met
boomgaard en grond, zeer gelegen en bekwaam tot moestuin." Bij
de boerderij, die vanouds verbonden was met het kasteel, hoorde
ruim 18 morgen wei- en hooiland en 5 morgen akkerland. Koper was
op 8 maart 1808 vrouwe Hermina Lockhorst van Toll van Veenhuizen
uit Rotterdam, die hierdoor de titel Keenenburg achter haar naam
mocht toevoegen. Op 10 april 1808 werd zij ook eigenaar
van de dubbele kerkbank van het Huis Keenenburg in de oude
dorpskerk van Schipluiden. Deze bank werd in 1839
verkocht aan Leendert Hendrik Viruly van Keenenburg, die kort
daarvoor eigenaar was geworden van een aantal voormalige
kasteelgronden. |
Boswachterswoning
Na de sloop van de Keenenburg werden de tuinen, boomgaarden
en bosstroken nog geruime tijd gehandhaafd. Omstreeks het midden
van de negentiende eeuw liet heer Viruly van Keenenburg op het
voorterrein van het kasteel een boswachterswoning en stalling
bouwen. Dit pand, dat op de oude foto rechts achter het hek is
te zien, biedt nu huisvesting aan twee families. |
| In de
negentiende eeuw woonde hier boswachter Gerrit van Santen
(1823-1890), die de tuinen en bospartijen voor de landheer
onderhield. Na de dood van Leendert Hendrik Viruly van
Keenenburg, op 3 april 1881, kwam het oorspronkelijke
tuincomplex van de Keenenburg aan de families Van Santen en Van
Dorp, die er tuinbouwbedrijven stichtten. De producten werden
met een lorrie over de rails naar de Gaag vervoerd, waar ze
vervolgens in schuiten werden geladen voor het vervoer naar de
markt en later naar de veiling. Hier hadden Abraham van Dorp en
Elisabeth van der Lugt, de laatste sinds 1899 weduwe van
Dirk van Santen, in 1918 laad- en losrechten. Dit recht,
dat mogelijk al uit de kasteeltijd dateert, blijkt nog altijd te
bestaan. |
Keenenburghek voor de Sonnenburch, Wassenaar,
2006
|
| Meer informatie over de naamgeving van polders
en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek
van de gemeente Schipluiden’.
Tekst: Jacques Moerman. Oude foto: vóór 1918.
Foto huidige situatie 2005: Henk Groenendaal. Historische
Vereniging Oud-Schipluiden. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
27 oktober 2005.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
