Twee gezichten van... Nr. 52: De Hervormde School in
Maasland
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Trudy Werner-Berkhout van de Historische Vereniging
Maasland. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2007.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 52.
In 1894 werd in Maasland een Hervormde School opgericht. Het
schoolgebouw en de onderwijzerswoning werden in de Vleeresteeg,
de latere Stationsstraat, gebouwd.
De school is ontstaan door een kerkelijke strijd in de
Protestantse Kerk aan het eind van de negentiende eeuw. Het
meningsverschil tussen de Rechtzinnigen en Vrijzinnigen liep uit
op een scheuring in de kerk: De Doleantie van 1886 genoemd.
Hervormden en Gereformeerden kwamen fel tegenover elkaar te
staan. De Hervormde Kerk telde omstreeks die tijd zo'n
tweeduizend leden. Ruim zevenhonderd verlieten de kerk.
Aangezien het grootste deel van de bestuursleden van de in 1866
gestichte Christelijke School de Doleantie was toegedaan en er
geen organisatorische binding met de Nederlands Hervormde Kerk
bestond, ging de Christelijke school mee en werd vervolgens in
1888 de Gereformeerde School.
|
|
|
Voor de kinderen van de achtergebleven Hervormden moest dus
een nieuwe school komen. Deze school werd vervolgens, om een
herhaling te voorkomen, duidelijk verbonden met de Hervormde
Kerk. Een kerkeraadsschool dus. In de stichtingsakte werd
duidelijk vastgelegd dat de school werd gesticht door '....den
Kerkeraad dier Gemeente en is eene kerkelijke school.....'
Het is een mooi schooltje aan de Vleeresteeg '...met drie
lokalen en breeden gang met heldere tegeltjes, terwijl het
geheel zoo mooi geverfd is....' De school startte in 1894
met 88 leerlingen.
Op 1 januari 1901 werd de Leerplichtwet ingevoerd. Kinderen
van 7 tot 12 jaar dienden verplicht onderwijs te volgen. Het
landbouwverlof, het verlof om te mogen helpen tijdens de
hooibouw, moest echter na protest, wel gehandhaafd blijven.
In 1908 werd de school al te klein voor de inmiddels 120
leerlingen, een vierde klaslokaal was noodzakelijk. Dit had wel
tot gevolg dat wegens grondgebrek in de Vleeresteeg het
schoolpleintje opgeofferd moest worden. In 1912 werden opnieuw
twee lokalen bijgebouwd, dit keer op de grond van de te slopen
onderwijzerswoning. |
|
Deze werd vervangen door een nieuw
karakteristiek schoolhuis met tuin, nu nog bestaand als nr. 7
van de Stationsstraat.
In 1920 kwam er een belangrijke nieuwe Wet op het Lager
Onderwijs, waarbij het bijzonder onderwijs gelijkgesteld werd
aan het openbaar onderwijs. Dit betekende eindelijk financiële
gelijkstelling door het Rijk van alle soorten scholen! |
|
In 1920 werd een begin gemaakt met de aanleg van elektrisch
licht en waterleiding met spoeltoiletten en drinkfonteintjes. De
school werd goed bijgehouden, de muren regelmatig gesausd, de
schoolbanken geverfd. Maar het gebrek aan bergruimte en vooral
het ontbreken van een schoolplein voelde als een gemis. Er
ontstond een verlangen naar een nieuw schoolgebouw. In de
oorlogsjaren 1940-1945 werden de problemen steeds groter, soms
moest de school dicht vanwege te weinig brandstof. In het
laatste jaar werd de school nog een tijd gevorderd door de
Duitse Weermacht. Er werd veel schade aan het meubilair en het
schoolgebouw toegebracht.
In 1947 vond een laatste verbouwing plaats en werd van twee
klaslokalen één gymzaal gemaakt. Deze zaal werd verhuurd aan
diverse verenigingen. Toch bleef de behoefte aan een nieuw
schoolgebouw bestaan, maar pas nadat de Rijksinspecteur het
gebouw aan de Stationssstraat afkeurde, kon het nieuwbouwplan
worden ingediend. Op 3 maart 1960 werd een nieuw gebouw aan de
Hildegaarde geopend, welke in 1975 de naam 't Spreeuwenest
kreeg.
|
|
|
In 1977 ontstond een fusie met de Gereformeerde School 'de
Klim-op'. Beide scholen zijn inmiddels ondergebracht in een
nieuwe structuur: de Vereniging Christelijk Onderwijs te
Maasland. Over ongeveer een jaar zal nieuwbouw de beide scholen
weer herenigen!
De oude school werd in de jaren zestig afgebroken. Op de oude
foto is een deel van de toren van de Hervormde kerk te zien. Op
deze plaats staan nu enkele huizen en een kantoorgebouw.
Literatuur:
-
J. Klootwijk e.a. , Honderd jaar 't Spreeuwenest 1894-1994,
Maasland, 1994.
-
Maasland, Beeldverhaal van honderd jaar dorpsleven 1900-2000,
Maasland, 2000.
- B.J. Post, Geschiedenis van Maasland, Maasland 1909 (1985).
|
Tekst: Trudy Werner. Oude foto:
Historische Vereniging Maasland.
Foto huidige situatie 2007: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
3 mei 2007.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
