Twee gezichten van... Nr. 24: School en bank aan de Kerkweg
te Maasland
In 1890 werd aan de Kerkweg de Rooms-Katholieke school
geopend. In de negentiende eeuw begon het proces van verzuiling
waarin diverse religieuze stromingen vele segmenten van het
leven gingen beheersen . Zo had bijvoorbeeld elke kerkelijke
groepering een eigen politieke partij, krant en verenigingen. Er
kwam ook behoefte om de eigen aanhang onder te brengen in
'bijzondere' scholen. Het gevolg was dat de openbare scholen
langzamerhand vervangen werden door scholen met een eigen
identiteit. Er ontstonden katholieke, hervormde en gereformeerde
scholen. |
|
Het rooms-katholieke kerkbestuur in Maasland
besloot 'om voor de katholieke opvoeding van de jeugd ' een
eigen school te stichten. Hiervoor moest geld gevonden worden,
immers de overheid was toen niet bereid om in de kosten van een
'bijzondere school' bij te dragen. De kinderen werden geacht de
lessen te volgen op de openbare school aan het Kerkplein. Door
de pastoor werd een fonds gesticht en definitieve plannen
ontwikkeld, parochianen schonken belangrijke bedragen en een van
hen stond een stuk weiland af. |
|
| Ook werd er nog een loterij ten
bate van de school gehouden. Januari 1890 was het gebouw gereed.
De school bevatte twee leslokalen en een gang waarin 4 wc's.
Direct naast de school was het woonhuis van de hoofdmeester. Op
16 januari kon meester B.J. Post de school starten met 47
leerlingen. De kinderen leerden er schrijven en rekenen met een
griffel op een lei. Met een sponsje moest de lei gereinigd
worden. Pas in de derde klas kreeg je een schrift, een pen en
een inktpotje. Er hingen olielampen in het lokaal voor het
licht. Een grote kolenkachel zorgde voor de warmte. Veel
kinderen woonden ver weg en kwamen lopend op hun klompen uit de
Zuidbuurt, Duifpolder of de Oost- en Westgaag. Overblijven
gebeurde bij de families Ammerlaan en Van Mil aan de overkant op
de Kluiskade. |
| In de loop van de tijd werd de school te klein en
nam het kerkbestuur in 1921 het besluit tot nieuwbouw aan de
Kerklaan, naast de Katholieke kerk. Hierdoor kon de
Boerenleenbank, waarvan meester Post ook de kassier was, in het
oude schoolgebouw gevestigd worden. Vanaf de oprichting in 1903
hadden alle activiteiten van de bank, zowel de zittingen als de
vergaderingen, zich afgespeeld in het woonhuis van Post. Daaraan
kwam nu een einde. De toestand was inmiddels ook ondragelijk
geworden: Bij grote vergaderingen moest er zelfs een rookverbod
worden ingesteld omdat 'de deelnemers elkaar niet meer konden
zien en zowel de kachel als de olielamp doofden door gebrek aan
zuurstof!' Het oude schoolgebouw werd tot bank verbouwd,
inmiddels Coöperatieve Boerenleenbank genoemd. Daarin verbleef
zij drieëndertig jaar. |
|
| In 1965 verhuisden de activiteiten van
de bank naar de kom van het dorp, naar de Vrouwe Lideweysingel. |
Het pand werd verkocht en gesloopt. Op de oude fundamenten van
de school/bank werd een woonhuis gebouwd.
Literatuur:
- 100 Jaar Katholiek Onderwijs Maasland 1890-1990,
Maasland, 1990
- B.J. Post, Geschiedenis van Maasland van de
vroegste tijden tot heden, Maasland 1909 (1985)
- Tentoonstelling
de Schilpen: De Cooperatieve Boerenleenbank in Maasland,
1998-1999
- Oude bouwtekeningen in particulier bezit
|
|
Tekst: Trudy Werner-Berkhout. Oude foto 1: ca.
1890, oude foto 2: ca. 1903.
Foto huidige situatie 2004: Henk Groenendaal. Historische
Vereniging Maasland. 'Gemeente Midden-Delfland -
Informatiekrant' publicatie: 3 september 2004.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/
; klik dan op het twee-gezichten logo. |
|
