Twee gezichten van... Nr. 79: De boerderij van Moerman
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging
Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2009.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 79.
Al meer dan drie eeuwen staat er tegenover de Dorpskerk van
Schipluiden aan de andere zijde van de Gaag langs de Singel een
boerderij. Vanouds behoorde deze locatie tot het rechtsgebied
van Schipluiden, terwijl het aangrenzende kasteelterrein van de
Keenenburg onder Sint Maartensrecht viel. Er zijn geen
aanwijzingen gevonden dat de boerderij bezit is geweest van de
kasteelbewoners. In 1810 blijkt Cornelis Hofstede, afkomstig uit
Rijswijk, boer op deze woning te zijn. Hij was gehuwd met
Adriana Romeijn, die op 20 september 1785 in de r.k. kerk van
Hodenpijl was gedoopt. Daarna woonden nog twee generaties
Hofstede op de boerderij. Op 29 april 1891 vertrokken Adrianus
Hofstede en zijn vrouw Gerarda Zeestraten naar Vrijenban bij
Delft. De volgende gebruiker van de boerderij was Jan Zonneveld,
die op 11 mei 1891 van Vlaardinger-Ambacht was overgekomen. Hij
was getrouwd met Antje van den Dool. Het echtpaar kreeg in
Schipluiden zes kinderen. Vóór 1 mei 1904 keerde deze
boerenfamilie terug naar Vlaardinger-Ambacht, waar ook nog
kinderen werden geboren. Eén dochter was Teuntje van der
Kooij-Zonneveld, die aan de Gaagweg heeft gewoond. |
| Bekende personen op de oude foto zijn:
(vermoedelijk) veehandelaar Bas v.d. Windt met fiets, mevr.
Zonneveld -v.d. Doel, Teuntje, Jaapje en Jannetje Zonneveld (zie
ook de vergroting), boer Jan Zonneveld met paard, zoon Jan
Zonneveld en een knecht (mogelijk een Eikelenboom), die een
melkjuk draagt. De oude foto is gemaakt toen de familie
Zonneveld nog op de boerderij woonde (dus vóór 1904). Te zien
is een woning die bepleisterd is om de doorslag van regenwater
te verhinderen. Het pand had een rieten dak en een uitbouw aan
de zuidzijde met een hoge schoorsteen. |
| De boerderij telde twee hooibergen, waarvan één
aan de zijde van de Singel. De oude boerderij is in 1905
afgebroken in opdracht van de nieuwe eigenaar en gebruiker
Gerard Moerman, die op 28 april 1905 in Maasland was getrouwd
met Aria Sonneveld. Gerard kwam van een boerderij in de
dorpskern van Maasland, schuin tegenover het huidige museum 'De
Schilpen'. De nieuwe woning werd grotendeels gebouwd op de
bestaande funderingen. De kelder en het achterhuis van de oude
boerderij bleven gespaard en werden in het nieuwe pand
opgenomen. De verantwoordelijke aannemer was vrijwel zeker
Ambrosius (Broos) Bontenbal, die sinds 1904 zijn bedrijf had in
de timmerwinkel tegenover de Valbrug. Hier is tegenwoordig het
kunstatelier van Rina Groot gevestigd. |
|
| De invloed van Bontenbal kan worden afgelezen uit
een aantal bouwkundige details, zoals de inpandige schuifluiken,
de versieringen van hardsteen boven de vensters in de voor- en
zijgevel en de houten zonwerende panelen aan de bovenzijde van
deze vensters. Ambrosius Bontenbal heeft veel bijzondere panden
in Schipluiden gebouwd, waaronder bakkerij Hoek en zijn latere
eigen woning Klein Keen en Burg aan de Keenenburgweg. |
|
Het echtpaar Moerman-Sonneveld kreeg zeven kinderen, waarvan er
drie op de boerderij ongehuwd zijn blijven wonen, namelijk
Jacoba (Co), geboren 16 juni 1909 en overleden op 29 december
1994, Jacobus IJsbrand (Jacques), geboren op 17 februari 1914 en
overleden op 17 augustus 1993 en Jan, geboren op 22 juni 1916 en
overleden op 26 januari 1989.
Bij de boerderij hoorde zo'n 27 ha, verdeeld over de
Kerkpolder en de Zouteveense Polder. Tot de Tweede Wereldoorlog
is hier altijd boter en kaas gemaakt, waaronder koshere kaas,
die volgens speciale voorschriften werd bereid voor joodse
afnemers uit de stad. In 1995 werd Jaap Moerman, zoon van
tuinder Jacob Moerman uit De Lier, eigenaar van de boerderij.
Hij liet de woning grondig restaureren en ging er in 2000 met
zijn gezin wonen. Het is een fraai pand geworden, waarin veel
bijzondere bouwkundige details bewaard zijn gebleven. Het erf
wordt goed onderhouden, evenals het er achterliggende uitpad met
knotwilgen, dat in de volksmond als Laantje van Moerman wordt
aangeduid. Het aangrenzende weitje zal in de komende jaren
worden bebouwd. De boerderij met de ernaast gelegen tuin is een
beeldbepalend element aan het begin van de dorpskern van
Schipluiden.
Met dank aan de familie Moerman en Leni Varekamp. |
| Meer informatie over de naamgeving van polders
en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek
van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den
Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto:
Historische Vereniging Oud Schipluiden.
Foto huidige situatie 2009: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
27 augustus 2009.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
