Twee gezichten van... Nr. 102: De St. Jozefschool in
Schipluiden
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Trudy Werner-Berkhout van de Historische Vereniging
Maasland. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2011.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 102.
Onderwijs kregen de kinderen van Schipluiden eeuwenlang in
het schoolgebouw, nu 'Het Anker', achter de oude middeleeuwse
kerk. In 1862 werd een nieuw schooltje gebouwd met twee klassen
en een huis voor het schoolhoofd, rechts van de Boomgaardslaan,
het toenmaals geheten 'Schoolslop'. Door de opkomst van het
bijzonder onderwijs richtten de gereformeerden in 1896 een eigen
school op aan de Singel. In 1909 vertrokken de kinderen naar een
nieuwe school aan de Keenenburg, het Jeugdhuis.
Rond 1900 bouwde men aan de andere kant van de Boomgaardslaan
een nieuwe vierklassige openbare school. Het mooie nieuwe
schoolgebouw kon toch niet verhinderen dat er bij de hervormde
gemeenteleden ook een wens ontstond naar een eigen school. In
1923 werd de hervormde school een feit door het oude openbare
schoolgebouw aan het Schoolslop te betrekken. Dit pand is
recentelijk gesloopt. De nieuwe openbare school kreeg vervolgens
een katholiek signatuur. De laatste hoofdonderwijzer, meester
Terbeek, nam alleen nog maar katholiek personeel aan! Er was nu
immers protestants onderwijs, losgekoppeld van de
oorspronkelijke openbare school. Het bijzonder onderwijs had de
toekomst in het dorp. En op 1 januari 1923 werd dan ook de
openbare school Schipluiden opgeheven en het schoolgebouw
overgedragen aan het katholiek schoolbestuur, dat nu ook hun
eigen identiteit kon doorgeven.Meesters als Terbeek en Van
Mierlo waren hiervoor belangrijke stimulatoren geweest. De
verzuiling vierde hoogtij! |
|
Het hoofdgebouw van de Sint Jozefschool,
september 1986
|
|
In 1939 vroeg het katholiek schoolbestuur aan de gemeenteraad
medewerking bij het stichten van een nieuwe school. De
inspecteur van het onderwijs vond het niet langer verantwoord de
schoolkinderen in het oude gebouw in de Boomgaardslaan te
huisvesten. Al in hetzelfde jaar werd grond aangekocht en de
bouw aanbesteed. Er kwam een nieuwe school met vijf klassen, een
gymnastiekzaal en tevens een uitbouw voor een toneelzaal en
kelder onder deze zaal. Deze aanbouw was een geschenk van de
parochianen ter herdenking van het honderdjarige bestaan van hun
parochiekerk in Hodenpijl.
De school lag toen aan de uiterste rand van de dorpskom waar
woningbouw was gepland. Vanuit de school was uitzicht op de
landerijen van boer Arkesteijn en de Trambrug. De school is
ontworpen door architect H.W. Valk en is geïnspireerd op de
monumentale boerderij van Arkesteijn, die toen vlakbij de school
lag. Helaas is de boerderij in 1964 ten behoeve van de bouw van
de kerk en een nieuwe wijk afgebroken. Er resteren slechts
enkele kastanjebomen.
Het waren moeilijke tijden eind jaren veertig. Er moesten
maatregelen genomen worden ten behoeve van de luchtbescherming
en daarom werd de zoldervloer uitgevoerd in gewapend beton. Toen
de oorlog dan toch werkelijkheid was geworden, was er opnieuw
toestemming nodig om de bouw voort te zetten. Nadat de school
gereed was, werden de leerlingen overgeplaatst naar het nieuwe
gebouw. Er was nog even sprake van vordering van Duitse
soldaten,maar aangezien de school toen nog in een open gebied
lag, werd dit niet veilig genoeg gevonden en betrokken de
Duitsers de oude school in de Boomgaardslaan. Op 22 januari 1941
werd de school ingezegend door de deken van Delft en een paar
weken later werd het eeuwfeestcadeau, het toneel, overgedragen
aan de gemeenschap. De officiële opening met burgemeester,
inspecteur, pastoor en hoofdmeester Lafeber vond aan het begin
van het nieuwe schooljaar plaats, op 6 mei 1941 (in die tijd
startten de schooljaren altijd op 1 mei ). Ook de kleuterschool
kwam in het nieuwe gebouw en vestigde zich daar tot 1962. |
|
In de winter werd tijdens de oorlogsjaren de gymzaal en het
toneel gebruikt voor kerkdiensten. De onverlichte weg naar
Hodenpijl was niet aanlokkelijk, dus werd een oplossing in het
dorp gezocht en gevonden. Aangezien het schoolbestuur tevens
kerkbestuur was, was dit makkelijk te regelen.In de loop van de
tijd werden er telkens nieuwe stukken grond aangekocht. Dit voor
de beoogde uitbreiding van de school, het huis van de
hoofdmeester, maar ook voor het stichten van een nieuwe kerk en
begraafplaats. Er zou een parochieel centrum moeten komen. De
kerk is er gekomen, de begraafplaats niet. In 1943 werd het
achtste leerjaar ingevoerd, het zogeheten Voortgezet Gewoon
Lager Onderwijs. Daarvoor moest een extra ruimte worden
bijgebouwd, welke pas in 1954 gestalte kreeg. Later vonden nog
diverse uitbreidingen plaats. Bij deze verbouwingen werd altijd
nadrukkelijk de stijl van het schoolgebouw in takt gehouden. Zo
ook toen de bij de invoering van het basisonderwijs de kleuters
onder hetzelfde dak kwamen. De oude foto uit september 1986
kondigt de verbouwing aan die gaat leiden tot de huidige
situatie aan deze zijde van de school, hoek Schoolplein en
Burgemeester Musquetiersingel. Het aantal leerlingen bleef
verder toenemen en op de plaats van de vroegere kleuterschool
konden in 2010 vijf nieuwe klaslokalen in gebruik worden
genomen. Deze lokalen zijn onderdeel van een groter
nieuwbouwproject van de woningbouwstichting met woningen voor
starters en senioren. Aangezien de groei van de school naar
verwachting spoedig zijn hoogtepunt zal bereiken zijn de
klaslokalen langs de Dr. Reijnderslaan zo gebouwd dat zij
gemakkelijk tot aparte wooneenheden zijn om te vormen. Met de
opening van het volledig vernieuwde schoolplein op 7 oktober
2010 werd deze recentste uitbreiding feestelijk afgesloten.
De gymzaal werd in 1979 onttrokken aan de schoolgymnastiek.
De Dorpshoeve met sportzaal nam deze taak over. De
harmonievereniging St. Caecilia vestigde zich in de oude
gymzaal, nu genoemd 'Het Notenschip'. Ook de bibliotheek, die in
en onder het toneel gehuisvest was, vond een nieuw onderkomen.
De school is dankzij haar karakteristieke uiterlijk behouden
gebleven en heeft niet alleen grote monumentale waarde, maar is
ook voor de vele Schipluidenaren die hier school hebben gegaan
een deel van het persoonlijk verleden! Wie herinnert zich niet
juf Augustinus, meester Kras, juffrouw Van Mierlo en meester
Zeijlstra; zij staan in ons geheugen gegrift.
Literatuur
- De St. Jozefschool door O. Spinnewijn in Monumenten en
historische gedenkwaardigheden, Schipluiden, 1988.
- Van telraam tot computer. Het onderwijs in Schipluiden,
Schipluiden, 1991.
|
| Meer informatie over de naamgeving van polders
en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek
van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den
Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Trudy Werner-Berkhout. Oude foto:
Archief Sint Jozefschool Schipluiden.
Foto huidige situatie 2011: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
5 augustus 2011.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
