Twee gezichten van... Nr. 83: Gemaal en molen van de Oude Campspolder

In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Klaas Boschma van de Historische Vereniging Maasland. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2009. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 83.

Gaande over de Westgaag in de richting van de Maasdijk, komt men iets voorbij de Burgerweg een verhoging in het wegdek tegen. Bij nader onderzoek blijkt hier een oude brug te liggen waarop een rechte boezemsloot in de Oude Campspolder aansluit en uitmondt in de Spartelvaart langs de Westgaag.
De 200 meter lange rechte sloot is de voorboezem van de nauwelijks zichtbare geheel geautomatiseerde bemalingsinstallatie van de Oude Campspolder. Direct daarachter ziet men de glasopstanden van het ruim tien jaar geleden ingerichte glastuinbouwgebied Oude Campspolder.

De genoemde boezemsloot in de Oude Campspolder was oorspronkelijk 500 meter lang en eindigde voor het poldergemaal van de Oude Campspolder. Het markante stenen gebouwtje uit 1906, waarin tot 1952 een stoommachine stond, werd geflankeerd door een kolenloods aan de westzijde en een machinistenwoning aan de andere kant. Het stenen gebouwtje had een zadeldak en een karakteristieke voorgevel met een trapversiering onder de daklijst. Midden voor de voorgevel stond de hoge ronde schoorsteen van de stoomketel, die met kolen werd gestookt. De kolen werd per schuit aangevoerd vanaf Delft over de Gaag en de voorboezem van het gemaal.

Het gemaal stond op de vroegere molenwerf, een terpje dat ongeveer anderhalve meter hoog was. Door zijn hoge ligging op de terp was het gemaal met de bijgebouwen een fraai element in het wijde polderland.
In 1952 werd de stoommachine vervangen door een oliegestookte dieselmotor met een centrifugaalpomp. De hoge schoorsteen werd afgebroken. De machinistenwoning bleef nog enige tijd bewoond.

Het rapport "Molens, gemalen en andere waterstaatkundige elementen" vermeldt dat het gemaal op de fundamenten van de laatste molen is gebouwd. Bij het bodemonderzoek van de Historische Vereniging Maasland uitgevoerd in 1998, werden de fundamenten van de molen, de schoorsteen en machinistenwoning terug gevonden.

Het nieuwe gemaal aan het eind van de ingekorte boezemsloot

Over de bemalingsgeschiedenis en de molens van de polder Oudcamp is weinig bekend. De molen komt op diverse kaarten voor, de oudste van 1606. De geschiedenis van de laatste molens werd vermeld op een grote gedenksteen, die aan de voorgevel van het gemaal tussen de beide deuren was aangebracht. De steen is verwijderd door het Hoogheemraadschap van Delfland en tijdelijk in Delft opgeslagen. De tekst luidde: 

"De oude molen door den bliksem afgebrand 16 juli 1900.
De eerste steen gelegd van den nieuwen molen door S. Stolk, voorzitter.
1 september 1900.
De nieuwe molen afgebrand 21 februari 1906.
Het stoomgemaal gesticht onder het bestuur.
De eerste steen gelegd door P. Stolk.
16 mei 1906"
(vermeld worden de namen van de bestuursleden).

Het oude gemaal op de molenwerf is geheel verdwenen in de glasopstanden van het tuinbouwgebied.
Als herinnering rest nog de oude brug in de Westgaag en de weliswaar ingekorte rechte boezemsloot in de Oude Campspolder.

Tekst: Klaas Boschma. Oude foto: Historische Vereniging Maasland jaarboek 1998. Foto huidige situatie 2009: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie: 31 december 2009.

Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/.