Twee gezichten van... Nr. 46: de Zuidkade en de werf
van de dichter Poot
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging
Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2006.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 46.
"Maer volg my langs den dyk weer schoolwaert uit de
hut.
Myn reisgezelschap was al mede kroost van boeren."
Deze versregels zijn van Hubert Korneliszoon
Poot. Ze komen uit
zijn 'Algemeene Brief', een biografisch gedicht dat in
zijn tweede grote dichtbundel (1728) is opgenomen.
Poot werd op 29 januari 1689 op een boerderij in
Abtswoude geboren. Zijn vader was boer en woonde op een erf, dat
vanaf de Abtswoudseweg (nr. 46) is te bereiken. Dit gedeelte van
Abtswoude viel burgerlijk onder Hof van Delft en kerkelijk onder
Schipluiden. Naast de dorpskerk van Schipluiden stond het
schoolhuis, het huidige Anker, waar Hubert Poot het onderwijs
heeft gevolgd. Vanaf de werf liep hij met zijn zusjes Klaesje en
Neeltje, en later ook Bastiaentje, door het land van hun vader
naar de Tanthofkade, de dijk met bomen op beide foto's. Rechts
daarachter ligt het woonerf van Poot, waarop tot het einde van
de twintigste eeuw (oude foto ca. 1980) een boerderij
heeft gestaan. De woning en de stal dateerden beide uit de
tweede helft van de negentiende eeuw. De familie Bijl heeft hier
als laatste het boerenbedrijf uitgeoefend. Tegenwoordig staat op
deze plaats een modern landhuis, met op de achtergrond het
nieuwe bos van Abtswoude. |
Tanthof is een samenvoeging van ''t ant'
en 'hof', het einde van de grafelijke hof (van Delft) en
dateert uit de twaalfde eeuw. Deze dijk moest voorkomen dat het
overtollige water uit de westelijk gelegen wildernis (de latere
Kerkpolder en Zouteveense polder) naar de hoflanden van Delft in
de latere Abtswoudse polder zou stromen. Oude kaarten laten zien
dat de gebruikers van de grond in Abtswoude over de Tanthofkade
zelf kleine stroken wildernis in de Kerkpolder en Zouteveense
polder hebben ontgonnen. Deze grond werd aangeduid als de 'Papsouse
Uyterdycken'. 'Papsou' is een verbastering van
Abtswoude. De vader van de dichter Poot was hierdoor ook
grondgebruiker in de Zouteveensepolder.
De Zuidkade, die de Tanthofkade met de Zouteveenseweg verbindt,
is aangelegd om de Kerkpolder te beschermen tegen het water uit
de latere Zouteveensepolder. Het gebied van Zouteveen is pas in
de dertiende eeuw definitief ontgonnen. Hoewel er na de aanleg
van de grote Maasdijk omstreeks 1250 geen echt
overstromingsgevaar meer was, behielden de Tanthofkade en de
Zuidkade hun waterkerende functie. Het hoogheemraadschap van
Delfland verbood boeren hoornvee op de kaden te laten grazen;
het houden van schapen was hier wel toegestaan. |
Op dit ogenblik ligt op de Zuidkade een verhard
fietspad, maar eeuwenlang was het een grasdijk die de boeren en
kinderen uit Abtswoude gebruikten om te voet naar de kerk of de
school in Schipluiden te gaan. Terwijl de polders vaak 's
winters gedeeltelijk onder water stonden, waren de Tanthofkade
en de Zuidkade in alle seizoenen goed als voetpad te gebruiken.
Als er water op het land stond, maakten de bewoners van
Abtswoude gebruik van een schuitje om van de boerderij naar de
Tanthofkade en visa versa te varen.
Op dit ogenblik wordt de Zuidkade doorsneden door het
zandlichaam van de A4. Het westelijke gedeelte van de
kade loopt recht; het gedeelte ten oosten van het zandlichaam
kronkelt licht en sluit aan op een eveneens slingerend gedeelte
van de Tanthofkade. Hier heeft altijd een aantal bomen gestaan,
dat in het open gebied enige bescherming boodt. De
schoolkinderen verzamelden zich op dit punt, voordat ze met
elkaar over de Zuidkade naar Schipluiden liepen. De band tussen
het boerenkroost van Abtswoude was gewoonlijk groot. Veel
kinderen stierven jong, waaronder Jan van Bergen, een buurjongen
en jeugdvriend van Hubert Poot.
In het Museum Het Tramstation te Schipluiden is momenteel de
expositie te zien: "Boerenzang valt zoet." Het
leven en werk van de dichter Hubert Korneliszoon Poot
(1689-1733).
Open: Elke zaterdagmiddag van 14.00-16.00 uur en op zondagmiddag
5 november van 13.00-16.00 uur. |
| Meer informatie over de naamgeving van polders
en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek
van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den
Hoorn en de buitengebieden)) Tekst: Trudy Werner. Oude
foto 1980:
Historische Vereniging Oud Schipluiden.
Foto huidige situatie 2006: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
26 oktober 2006.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
