Twee gezichten van... Nr. 99: De brug over de
Lookwatering naar de Woudselaan
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging
Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2011.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 99.
Een van de meest geschilderde plekjes in Den Hoorn is de brug
over de Lookwatering naar de Woudselaan. Vooral vóór 1940
hebben verschillende kunstenaars meerdere malen deze locatie
vereeuwigd. Eén van hen was Jan Heesterman, een Delftse
schilder. Hij leefde van 1890-1947. Heel vaak trok hij naar Den
Hoorn om landschappelijke tafereeltjes vast te leggen. De
kunstenaar was vooral groot in kleine afbeeldingen. Veelal
maakte hij van een situatie een of meer potloodtekeningen in een
schetsboekje. Hij schreef er de datum bij en de voornaamste
kleuren. Thuis werkte hij schetsen uit tot een tekening, aquarel
of olieverf. Omdat hij arm was, gebruikte hij dikwijls de
achterzijde van behangpapier en van bouwkundige tekeningen van
de Polytechnische School in Delft, nu Technische Universiteit.
Ook oud linoleum of houten plankjes benutte hij als ondergrond.
Na zijn overlijden is er meer werk van hem gekocht dan tijdens
zijn leven. De bewaard gebleven kunstwerken van Jan Heesterman
geven een prachtig beeld van het landelijk karakter van Den
Hoorn tussen 1910 en 1940. Het Prinsenhof, de gemeente
Pijnacker-Nootdorp en een groot aantal particulieren bezitten
werk van deze begaafde tekenaar en schilder. |
| De brug op het schilderij dat Heesterman
omstreeks 1930 maakte, verbindt de Dijkshoornseweg met de
Woudselaan. Deze laan loopt door de Harnaschpolder en dateert
uit de tweede helft van de twaalfde eeuw. Het was oorspronkelijk
een ontginningsweg. Vanaf de Harnaschwatering liep een kerkenpad
naar de kerk van 't Woudt. Aanvankelijk lag midden in de
Harnaschpolder een aantal grote ontginningsboerderijen, die via
de Woudselaan ontsloten werden. Aan het eind van de
veertiende/begin vijftiende eeuw zijn deze woonplaatsen allemaal
verlaten en kwamen er boerderijen langs de Dijkshoornseweg en
Noordhoornseweg. In de afgelopen jaren zijn, vooruitlopend op de
nieuwbouw, tenminste vijf middeleeuwse erven opgegraven. In drie
gevallen ging het om woonerven die status hebben gehad. De
eigenaren waren van adel of welgeboren; al vroeg was hier sprake
van gedeeltelijke steenbouw. Enkele woningen bezaten een gracht
en hadden een grote waterput.
De Woudselaan verliest op dit ogenblik snel haar agrarisch en
landelijk karakter. Overal is de nieuwbouw in de directe
omgeving zichtbaar. Sinds kort kruist een zestig meter breed
wegtracé het smalle landweggetje. Ook langs de Lookwatering is
steeds meer bebouwing gekomen, waardoor de schilderachtige
uitstraling van deze oude waterweg sterk is aangetast. Slechts
hele kleine stukjes van 'de Look' tonen nog iets van het
oorspronkelijke karakter van de oevers van deze bochtige
vaarsloot. Door de komst van een aantal lage bruggen kan de
Lookwatering niet meer voor de doorvaart gebruikt worden. De
naam van het water verwijst naar het look, een kruidachtige
plant, die hier veelvuldig voorkwam. |
| De grote tuinderswoning op de achtergrond van het
schilderij was van Bert van Marrewijk. Hij heeft van 1882 tot
1929 kasboeken bijgehouden, die een beeld geven wat op een
tuinderij langs de Lookwatering allemaal groeide. De variatie
aan producten was aanvankelijk erg groot, namelijk asperges,
aardbeien, aardappelen, appels, peren, pruimen, bessen,
snijbonen, prinsessenbomen, radijs, spinazie, peterselie en
zelfs tulpen. Later werden vooral komkommers, bloemkolen,
tomaten en sla geteeld. In de tweede helft van de negentiende
eeuw gingen veel tuinbouwproducten per schuit naar de markten in
Rotterdam en Amsterdam. Vanaf 1900 was de bestemming vooral de
Delftsche Groentenveiling, die in 1921 verhuisde naar Den Hoorn.
De Lookwatering werd een belangrijke vaarsloot voor de tuinders.
Op het schilderij ligt in het water voor de kade een
veilingschuit. De afgebeelde woning van de familie Van Marrewijk
werd in 1943, op last van de Duitsers, afgebroken. Dit lot trof
meer woningen die in zones lagen die de bezetter vrij van
bebouwing wilde hebben. Voor de huidige brug staat rechts een
groot pand. Het vlietlandje ervoor is verdwenen.
Landschapschilders worden hier niet meer waargenomen… |
| Meer informatie over de naamgeving van polders
en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek
van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den
Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto:
Historische Vereniging Oud Schipluiden.
Foto huidige situatie 2011: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
29 april 2011.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
