Twee gezichten van... Nr. 96: De pastorie van 't Woudt
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging
Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2011.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 96.
De oude afbeelding toont de pastorie van 't Woudt in 1914,
toen nog in gebruik door de predikant van 't Woudt. In 1961
heeft de kerkelijke gemeente de pastorie aan een particulier
verkocht. Vanaf die tijd wordt een pand in Den Hoorn, de kern
van de protestantse gemeente, als domineeswoning gebruikt. De
pastorie van 't Woudt werd in 1855/'56 gebouwd door Jan Bijl,
meestertimmerman te Den Hoorn. Voor de deur staan Albert
Niemeijer, de zoon van dominee Niemeijer en Jaantje Schouten, de
huishoudelijke hulp met hartjesschort. Een pad leidt naar de
voordeur van de pastorie. Links en rechts van de woning bevinden
zich vruchtbomen. De huidige situatie is niet veel veranderd.
Het pand is een rijksmonument. |
De oorspronkelijke pastorie, die reeds op
zestiende-eeuwse afbeeldingen te zien is, bevond zich schuin
voor het huidige pand. In de sloot die het erf van de pastorie
scheidt van het kerkhof, zijn de funderingen van het oude pand
nog waar te nemen. In 1572 ging de kerk over naar de nieuwe
leer, de 'Gereformeerde Religie', maar de pastorie werd nog niet
direct bewoond door een predikant. Pas in 1588 kreeg de
protestantse gemeente 't Woudt de beschikking over een eigen
dominee. Dit was Johannes Martini.
Een interessante predikant is Johannes Fenacolius geweest. Hij
diende de Woudtse gemeente van 1601-1608. Daarna werd hij
predikant van Maaslandsluis (Maassluis), waar hij met succes
ijverde voor de onafhankelijkheid van dit vissersdorp, dat
vóór 1614 bij Maasland hoorde. Hij was ook verantwoordelijk
voor de bouw van de Grote Kerk in Maassluis. In zijn Woudtse
periode trad Fenacolius op als conrector van de Latijnse school
in Delft. Hij vertaalde verschillende klassieke schrijvers,
waaronder Caesar, Augustinus en Tacitus. Ook heeft hij een
handschrift nagelaten, waarin hij beschrijft hoe hij de pastorie
en pastorietuin in 1601 op 't Woudt aantrof. Zowel de woning als
het erf waren zwaar verwaarloosd. Op eigen kosten heeft hij voor
verbeteringen gezorgd. Alle werkzaamheden beschreef hij in het
kerkenraadsboek. Vooral de aantekeningen over de pastorietuin
zijn heel bijzonder. Ze geven inzicht over wat er allemaal in de
pastorietuin groeide. Er was sprake van een grote
verscheidenheid aan appel- en perenbomen, naast een aantal
bessensoorten, kersen, pruimen en wijnranken, waarmee de teelt
van druiven wordt bedoeld. Ze groeiden gewoonlijk tegen een
muur. De vader van de predikant hield op de pastorie duiven. |
| De predikanten van Schipluiden en 't Woudt hebben
gedurende de zeventiende eeuw vaak studenten in huis gehad om ze
Latijn, Grieks en Hebreeuws te leren. De meest bekende is de
schilder-schrijver Jacob Campo Weyerman (1677-1747), die
onderwijs volgde bij dominee Petrus Santvoort op 't Woudt en
schilderlessen bij de Delftse kunstenaar Thomas van der Wilt.
Campo Weyerman hielp omstreeks 1695 een spookgeschiedenis op te
lossen rond de watermolen van de Hodenpijlse Polder. Het spook
bleek een jonge man te zijn, die gehuld was in een bedlaken. Hij
wilde graag de nieuwe bewoner van de molen worden.
De oude fotokaart is op 31 december 1914 door Adriana de Jong
verstuurd naar Mej. A. Bosman, die in de Weesinrichting
Neerbosch verbleef. Zij was een zus van dominee Adrianus Bosman,
die van 1899 tot 1908 in de pastorie van 't Woudt woonde. De
kaart is als Nieuwjaarsgroet verstuurd en de afzender hoopt dat
'het jaar 1915 een gezegend jaar' voor de geadresseerde wordt.
De ongehuwde Adriana woonde in een apart huisje op 't Woudt,
maar ze schrijft dat ze veel gezelligheid beleeft van haar broer
Maarten de Jong en zijn drie kinderen. De vader van het
afgebeelde jongetje op de oude foto was Meindert Niemeijer, die
van 1914-1918 de Woudtse gemeente voorging. Dit waren de jaren
van de Eerste Wereldoorlog. Van deze dominee is een preek
bewaard gebleven, getiteld 'Vreemdelingen op aarde',
uitgesproken op 2 mei 1915 in de kerk van 't Woudt en gedrukt
voor 'de jongens en mannen uit de gemeente die het militaire
kleed dragen'. De kerk leefde mee met de gemobiliseerden.
|
| Meer informatie over de naamgeving van polders
en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek
van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den
Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto:
Historische Vereniging Oud Schipluiden.
Foto huidige situatie 2011: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
28 januari 2011.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
