Twee gezichten van... Nr. 27: De korenmolen van Schipluiden

In de rubriek 'De twee gezichten van…" staan maandelijks twee afbeeldingen centraal. Veelal wordt een oude met een nieuwe situatie vergeleken. Afwisselend komen de dorpen Maasland, Den Hoorn, Schipluiden en 't Woudt aan bod, maar er is ook aandacht voor de buitengebieden. De tekst van deze aflevering is verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2005. Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze maand deel 27.

In 1413 kreeg Philips de Blote, bouwheer van het kasteel Keenenburg, van graaf Willem VI toestemming om de windwatermolen van de Kerkpolder ook als korenmolen in te richten. Dit is de oudste vermelding van een korenmolen in Schipluiden.
Op 2 mei 1515 diende er voor het Hof van Holland een rechtszaak tussen enerzijds Arend en Adriaan van Dorp, erfgenamen van hun vader Cornelis van Dorp, en anderzijds hun zusters Marie en Magdalena van Dorp. Het ging onder meer over het onderhoud en het bezit van een korenmolen. De korenmolen van Schipluiden blijkt in het begin van de zestiende eeuw in bezit te zijn van het geslacht Van Dorp. Het recht van de wind was oorspronkelijk van de landsheer. Edelen die hij tot zijn vertrouwelingen rekende, konden dit recht van hem in leen krijgen. Zowel leden van het geslacht De Blote als van het geslacht Van Dorp vertoefden veelvuldig in de omgeving van de graaf. Vermoedelijk bezat eerst de familie De Blote het windrecht in het rechtsgebied van Schipluiden en zijn de Van Dorpen later eigenaar van dit heerlijk recht geworden. Zij hebben toen een nieuwe molen laten bouwen op het buitenland in de Vlaardingervaart, direct tegenover de zuidoostelijke punt van de Dorppolder. Hier staat nog steeds de korenmolen van Schipluiden. De ligging direct aan het water, op een kruising van waterwegen, is voor de aan- en afvoer goed gekozen.

Korpershoek oud

Korpershoek

De naaste omgeving van de korenmolen staat bekend als Korpershoek, omdat hier al sinds eeuwen de karpers in het voorjaar kuit komen schieten. 'Korper' is streektaal voor karper. In 1622 kreeg Pieter Pietersz. Korpershoek toestemming van de dijkgraaf en hoogheemraden van Delfland om de molenwerf te vergroten. Kort daarna werd op deze plaats een nieuwe korenmolen gebouwd, die meer dan drie eeuwen dienst heeft gedaan. Deze molen verbrandde in de nacht van 2 februari 1945. Bij het afbreken van de verbrande molen werden maar liefst zes stoepen gevonden. De molenwerf lag op drassig vlietland, dat steeds moest worden opgehoogd.
Mede dankzij de inspanningen van een comité onder leiding van de plaatselijke dokter F.H. Reijnders kwam er in 1950 een 'nieuwe' korenmolen. Deze molen, opnieuw een bovenkruier, dateert uit 1772 en is afkomstig uit Leimuiden. Een gevelsteen in de molen vermeldt de tekst: "Brand velde de oude molen neer, maar vrolijk draait de nieuwe weer. Eerst werkloos in Leimuiden maal ik nu voor Schipluiden". De aanwezigheid van de korenmolen, een rijksmonument, heeft vanwege het windrecht de hoogte bepaald van de bebouwing aan de andere zijde van de Vlaardingervaart. De namen van de straten in deze woonwijk verwijzen allemaal naar de molen, zoals 'Bovenkruier', 'Windrecht' en 'Korenmaat'.

Korpershoek 2005

Het huis naast de korenmolen op de afbeelding uit 1905 is in 1981 vervangen door de huidige woning. De lange brug over de Zijde wordt Korperhoeksche brug genoemd. Het grote pand rechts van de brug is de voormalige buitenplaats 'Baarslust', gebouwd in 1890 door de Delftse fabrikant Van Enthoven. In het midden van de negentiende eeuw lag hier een 'goede en nette' scheepswerf, waar 'westlanders' werden gebouwd. Aan de scheepvaart herinnert nu alleen nog het jaagpad aan de oostzijde van de Vlaardingervaart. Hier passeerden tot het eind van de negentiende eeuw dagelijks de trekschuiten met de jaagpaarden. De trekkade is kort voor het midden van de zeventiende eeuw aangelegd. Nu ligt er een aantrekkelijke wandel- en fietsroute op.

Meer informatie:

Meer informatie over de naamgeving van polders en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek van de gemeente Schipluiden’.

Na publicatie worden de “Twee Gezichten van…” ook op internet gepubliceerd op adres: http://tweegezichten.middendelfland.net/. Wilt u reageren? Stuur een reactie op!.