Twee gezichten van... Nr. 89: De Boerderij van Van
Geest
In de rubriek 'De twee gezichten van…' staan maandelijks
twee afbeeldingen centraal. De tekst van deze aflevering is
verzorgd door Jacques Moerman van de Historische Vereniging
Oud-Schipluiden. Henk Groenendaal maakte de foto anno 2010.
Reacties en suggesties van lezers zijn van harte welkom. Deze
maand deel 89.
De smalle strook grond tussen de Dijkshoornseweg en het Look
(de Lookwatering) in Den Hoorn valt buiten de polder. Officieel
staat het beschreven als buitenland (boezemland), hoewel dit
niet als zodanig wordt beleefd. Door het aanwezige kleipakket
ligt de grond hier relatief hoog. Toch vestigden de eerste
bewoners van dit gebied zich in het midden van de Harnaschpolder.
Eind mei/begin juni 2010 is in deze polder de zesde middeleeuwse
boerderij opgegraven. Vanaf de tweede helft van de veertiende
eeuw verhuisden de boerderijen naar de Noordhoornsewatering en
het buitenland tussen de Dijkshoornseweg en het Look. Inmiddels
zijn ook deze boerderijen - op de Taswoning van de familie
Arkesteijn na - allemaal verdwenen. De boeren van Den Hoorn
hadden zowel land in de Voordijkshoornse Polder als in de
Harnaschpolder. Vanaf het midden van de zeventiende eeuw kwam in
het dorp de tuinbouw op. Ook de tuinders vestigden zich aan de
Lookwatering en de Noordhoornsewatering. Hierdoor waren ze
verzekerd van een goede afvoer van hun producten over water. De
gehele strook boezemland tussen de Dijkshoornseweg en het Look
werd opgedeeld in kleine kavels. Op de kaart van Kruikius uit
1712 zijn hier tuinderijen met boomgaarden te zien. |
| De oudste kadasterkaart uit 1824 toont direct ten
zuiden van de boerderij op het erf van de latere Taswoning een
kleiner pand, dat toen bewoond werd door Arie Kleijweg. Zijn
woning lag te midden van een stukje bouwland en twee kleine
tuinpercelen. Volgens mondelinge overlevering zouden hier in de
tweede helft van de negentiende eeuw meerdere arme gezinnen
hebben gewoond. Kort na 1900 zocht Arie van Geest, die afkomstig
was van een boerderij in Ypenburg/Rijswijk, een erf waar hij een
boerderij kon beginnen. Hij vond deze plaats dichtbij de kern
van Den Hoorn. Hij kende dit dorp, omdat zijn aanstaande bruid
Neeltje van der Marel op een boerenwoning aan de Woudseweg
woonde. Arie trouwde met haar op 16 april 1902. Het land dat bij
zijn woning in Den Hoorn hoorde, lag over drie polders
verspreid, namelijk de Voordijkshoornse Polder, de Klaas
Engelbrechtspolder en de Woudse Polder. Het boerenbedrijf van
Van Geest telde zo'n dertig melkkoeien. De afgebeelde foto uit
ca. 1930 laat een relatief kleine boerderij zien. Vanaf de
Dijkshoornseweg liep een laantje met knotwilgen naar de woning.
Op het voorhuis lagen dakpannen; de stal was afgedekt met riet.
Tegenover de stal met hooizolder bevond zich een hooiberg.
Verder stonden op het erf een paardenstal, een wagenschuur en
een plee. Voor de woning lag een grote moestuin. Een korte
vaarsloot leidde vanaf de Lookwatering naar de boerderij. |
Op de boerderij werden elf kinderen geboren,
waarvan er één bij de geboorte is overleden. Arie van Geest en
zijn vrouw hadden een bedstede in de woonkamer; de kinderen
sliepen op twee zolders, de jongens gescheiden van de meisjes.
De oudste dochter hielp na haar schooltijd haar moeder in het
huishouden, de tweede dochter vertrok op twaalfjarige leeftijd
als dienstmeisje naar een boerderij op 't Woudt. Hier kreeg zij
ook kost en inwoning. Alleen op zondagmiddag mocht ze even langs
haar ouderlijk huis.
In de jaren dertig van de vorige eeuw liet Van Geest het weiland
in de Voordijkshoornse Polder omzetten in tuinderijen voor
enkele zonen. Zijn zoon Arend begon voor de oorlog een
kaashandel in de stal van de ouderlijke woning. Ook verkocht hij
boter en vleeswaren. Veel oude Hoorenaren herinneren zich nog de
ruimte, waar de kazen op planken lagen te rijpen.
Kort voor de oorlog maakte de oude boerenwoning plaats voor
een nieuw huis. Arend van Geest verhuisde in het voorjaar van
1956 naar een nieuwe winkel en woning aan het Koningin
Julianaplein te Den Hoorn. De boerderijplaats kwam in handen van
de firma Benfried, die op het aangrenzende perceel een
toeleveringsbedrijf voor de tuinbouw bezat. De woning op het
boerenerf werd later vervangen door het huidige kantoorpand. Na
het vertrek van de firma Benfried naar de Woudseweg vonden
andere bedrijven hierin een onderkomen. Nu wacht het pand al
jaren op de sloop voor de bouw van het nieuwe winkelcentrum van
Den Hoorn. Achter op het erf stond aan de Lookwatering geruime
tijd de beeldbepalende meelfabriek van Van der Ende.
|
| Meer informatie over de naamgeving van polders
en wegen is te vinden in het ‘Straatnamenboek
van de gemeente Schipluiden’ (de dorpen Schipluiden en Den
Hoorn en de buitengebieden). Tekst: Jacques Moerman. Oude foto:
Historische Vereniging Oud Schipluiden.
Foto huidige situatie 2010: Henk Groenendaal. 'Midden-Delfland - Schakel' publicatie:
25 juni 2010.
Na publicatie worden de “Twee gezichten van…” ook op
internet gepubliceerd op adres: http://www.middendelfland.net/. |
|
